​

Taal centraal 

 

Vandaag de dag staat het gesprek nog steeds centraal in de therapiekamer. Taal is namelijk het medium bij uitstek om onze gevoelens en gedachten over te brengen. 

Er zijn echter ook non-verbale uitingsvormen die in therapie complementair kunnen ingezet worden of zelfs passender kunnen zijn: door middel van dans, muziek, drama en beeld kunnen we eveneens taal geven aan onze innerlijke wereld. 

 

Beeldende expressievormen: voordelen

 

Soms kunnen of willen mensen niet praten. Woorden schieten tekort of ze weten niet echt goed wat ze precies voelen waardoor taal als enig communicatiemiddel ontoereikend is. Door middel van een creatieve expressievorm (dans, muziek, drama, beeld) krijgen mensen de kans om hun gevoelens en gedachten letterlijk en figuurlijk in beeld te brengen. Ze krijgen hierdoor vaak meer grip op wat speelt en krijgen een beter inzicht in hun problemen. Mensen treden meer in contact met hun lichaam en hun gevoelswereld en krijgen hun emoties beter gereguleerd. 

Bovendien valt bij beeldende expressievormen ook de druk om te praten weg. Mensen hoeven hun woorden niet te wikken en te wegen of vooraf na te denken wat ze zullen zeggen. Taal kan immers snel beoordeeld worden: een bepaalde woordkeuze, formulering of intonatie is niet zelden een aanleiding voor foutieve interpretaties of conclusies. Beeldende expressievormen bieden meer ruimte en vrijheid om gevoelens en gedachten onbevooroordeeld te uiten. Er is geen creatief talent nodig. Het proces is belangrijker dan het resultaat. 

 

Breed toepasbaar

 

Creatieve expressievormen zijn geschikt voor diverse leeftijden en doelgroepen. Zowel kinderen als ouderen kunnen er hun voordeel mee doen. Beeldende therapievormen bewijzen bovendien ook hun nut bij anderstaligen en mensen met een beperking.          

Ze kunnen zowel individueel als in groep beleefd worden. In groep kunnen mensen hun sociale vaardigheden aanscherpen en kunnen ze bovendien steun van anderen ervaren.      

 

Voorbeelden in de praktijk 

 

Ook buiten psychologische settings gaan theatermakers, professionele dansers, beeldend kunstenaars, … op een creatieve manier aan de slag met mensen die het psychisch moeilijk hebben en/of zich aan de rand van de samenleving bevinden. Zo was de inmiddels overleden Reinhilde Decleir bezielster van Tutti Fratelli in Antwerpen, een collectief waar door middel van drama mensen aan de slag gaan met hun levenservaringen en tegenslagen. 

Het Gentse platform-K werkt met dansers met of zonder beperking. Het artistiek collectief Yellow Art in Geel biedt beeldende ateliers aan mensen met een psychische kwetsbaarheid.  

 

 

Tot slot

 

Beeldende expressievormen zijn krachtige instrumenten in therapie. Ze reiken verder dan het gesproken woord en de uitkomst is vaak genuanceerder en gelaagder dan taal ooit kan zijn. 

Los van therapeutische doeleinden, zou elke mens al vroeg in het leven de kans moeten krijgen om de rijkdom en kracht van creatieve expressievormen te ontdekken. Het zou problemen op latere leeftijd kunnen voorkomen. Jammer genoeg ligt in onze opvoeding de focus nog te vaak op het eindproduct van het creatieproces waardoor het plezier, de vrijheid en spontaneïteit van het creëren deels verloren gaat. Florence Cane schreef het al vorige eeuw: “The Artist is in each of us”. Voor opvoeders is een belangrijke taak weggelegd om de unieke creativiteit die zich in ieder van ons bevindt te stimuleren. Een rijker, kleurrijker, genuanceerder palet aan uitingsvormen maakt van ieder van ons een rijker, kleurrijker en genuanceerder mens.