Puur

(c) foto's Danny Willems

Met Puur (2005) programmeert Opera Ballet Vlaanderen voor het eerst een iconisch werk van de internationaal gerenommeerde kunstenaar Wim Vandekeybus. Samen met onder andere Anne Teresa De Keersmaeker en Alain Platel vormde hij in de jaren '80 de Vlaamse Golf.

Puur bestaat uit een combinatie van dans, muziek, video en gesproken tekst. Vandekeybus vindt vaak zijn inspiratie in bijbelse of mythologische teksten en raakte ook voor PUUR geïnspireerd door een schilderij waarop de kindermoord in Bethlehem stond afgebeeld. Extreem geweld tegen onschuldigen vormt het centra thema van de voorstelling. Achteraan op scène wordt een super-8 film geprojecteerd over de kindermoord. Op scène bevinden zich 13 dansers en een oudere acteur, de gatekeeper. Ze bevinden zich in een soort hiernamaals.

Er kwam tijdens Puur veel op me af. Het zou kunnen dat Vandekeybus door de extreme fysieke inspanningen van de dansers een gevoel van machteloosheid wil opwekken bij de kijker. Als kijker snakte ik naar een rustpunt dat maar niet kwam. Hetgeen zich afspeelt,is moeilijk te vatten. Ik voelde me overspoeld door een continuë stroom van geweld, hardheid, chaos en vernedering.

Puur riep een uiterst ongemakkelijke, onbehaaglijke sfeer bij me op. De ruwheid en rauwheid hielden me in hun greep van begin tot eind. De bewegingen van de dansers zijn bij momenten herleid tot kruipende, slepende bewegingen als insecten. Een berg lichamen op elkaar, een beeld dat de dood oproept.

De horror is voelbaar tot in je diepste vezels. Het was niet het soort voorstelling waar je lekker onderuitgezakt bij gaat zitten. Eerder grijp je je armleuningen vast en hou je vervolgens je adem in voor wat nog komen gaat. Er wordt een sfeer geschept die je naar de keel grijpt en een beklemmend gevoel geeft. De zachtheid die Vandekeybus in de voorstelling heeft willen brengen, is door de extreme hardheid ervan wat aan mij voorbij gegaan.

De muziek is geïnspireerd op muziek van de inmiddels overleden Italiaanse componist Fausto Romitelli aangevuld met stukken van David Eugene Edwards. De muziek snijdt diep. De dissonante klanken zorgen voor een ongemakkelijk gevoel.

De kostuums van de dansers zijn wit tot het moment dat de dood zijn intrede doet. Vanaf dat ogenblik dragen de dansers, de éen na de ander, zwart.

Enkel naar het eind verschijnen de dansers gekleed in het blauw. Misschien toch een subtiel teken van hoop?

Maak het puur,

puur als een baby.

Heb je wel eens een baby gevoeld

in je armen, dicht tegen je aan?

De oogjes nog bang voor het licht,

de mond nog verschrikt van de adem,

Zoekend, het lijfje, zoekend nog,

tastend nog naar zijn aanwezigheid.

Zijn huidje wit als papier,

zijn huidje rood als bloed.

Maak het puur,

puur als de hel.

De overtreffende trap van baby is dood.

Maak het puur,

puur als een eerste dag, een ochtend

die zich losmaakt uit de asgrauwe nacht.

Het dunne licht,

je kunt er haast nog doorheen kijken,

haast niks is het.

Maak het puur, zeg ik,

puur zoals niemand het nog zag,

zoals niemand het nog kent.

Puur zoals niemand het kan bedenken,

met zijn hersens, met zijn mond,

met zijn adem.

Maak het dat er nog geen mensen zijn geweest,

dat het nog niet is aangeraakt.

Maak het zonder mensen.

Puur alsof het nergens gevonden kan worden.

Puur als een geheim dat niemand kent.

Zonder sleutel, zonder spreuk,

geen manier om er te komen.

Zonder antwoord, zonder vraag zelfs.

P.F. Thomése